Tóm tắt: Nghiên cứu này phân tích khung pháp lý mới về quản lý tài nguyên Internet tại Việt Nam thông qua Thông tư 10/2025/TT-BTC. Bài viết tập trung vào việc đánh giá cơ chế thu, nộp, quản lý và sử dụng phí duy trì cùng lệ phí phân bổ các tài nguyên Internet, bao gồm tên miền quốc gia .vn, địa chỉ IP và số hiệu mạng. Kết quả nghiên cứu chỉ ra những điểm mới trong chính sách và tác động tiềm tàng đối với sự phát triển của hạ tầng số tại Việt Nam.
Từ khóa: Tên miền quốc gia, địa chỉ IP, số hiệu mạng, chính sách viễn thông, quản lý tài nguyên Internet, Việt Nam.
1. Giới thiệu
Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, việc quản lý hiệu quả tài nguyên Internet trở thành yếu tố then chốt đối với sự phát triển kinh tế-xã hội của mỗi quốc gia. Tại Việt Nam, khuôn khổ pháp lý về quản lý tài nguyên Internet đã có những bước phát triển quan trọng, đặc biệt là với sự ra đời của Thông tư 10/2025/TT-BTC ngày 19/3/2025 của Bộ Tài chính.
Thông tư này quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí duy trì sử dụng tài nguyên Internet và lệ phí phân bổ, cấp tài nguyên Internet. Nghiên cứu này nhằm phân tích nội dung chính của Thông tư 10/2025/TT-BTC, xác định những điểm mới so với khung pháp lý trước đây, và đánh giá tác động tiềm tàng đối với sự phát triển của hệ sinh thái Internet tại Việt Nam.
2. Cơ sở pháp lý và bối cảnh
Thông tư 10/2025/TT-BTC được ban hành dựa trên nhiều văn bản pháp lý quan trọng, bao gồm:
- Luật Phí và lệ phí 2015
- Luật Ngân sách nhà nước 2015
- Luật Viễn thông 2023
- Luật Quản lý thuế 2019
- Nghị định số 147/2024/NĐ-CP về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng
Thông tư này thay thế Thông tư số 20/2023/TT-BTC, đánh dấu một bước tiến trong việc hoàn thiện khung pháp lý về quản lý tài nguyên Internet tại Việt Nam. Điểm đáng chú ý là Thông tư mới đã mở rộng phạm vi điều chỉnh, bổ sung quy định về số hiệu mạng, một tài nguyên Internet quan trọng chưa được quy định cụ thể trong các văn bản trước đây.
3. Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng
3.1. Phạm vi điều chỉnh
Thông tư 10/2025/TT-BTC điều chỉnh ba loại tài nguyên Internet chính:
- Tên miền quốc gia .vn
- Địa chỉ Internet (IP)
- Số hiệu mạng
Đối với mỗi loại tài nguyên, Thông tư quy định hai loại phí:
- Phí duy trì sử dụng (phí thường niên)
- Lệ phí phân bổ, cấp (lệ phí đăng ký một lần)
3.2. Đối tượng áp dụng
Thông tư áp dụng cho ba nhóm đối tượng chính:
- Tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài được cấp, đăng ký, sử dụng tên miền quốc gia .vn
- Tổ chức trong nước được phân bổ, cấp, đăng ký, sử dụng địa chỉ IP, số hiệu mạng Việt Nam
- Cơ quan nhà nước có thẩm quyền phân bổ, cấp, đăng ký, sử dụng tài nguyên Internet Việt Nam
4. Những quy định chính về thu, nộp phí và lệ phí
4.1. Quy định về tên miền quốc gia .vn
Thông tư quy định rõ cách thức thu phí và lệ phí đối với tên miền quốc gia .vn:
- Lệ phí đăng ký sử dụng tên miền quốc gia .vn nộp một lần khi đăng ký
- Phí duy trì sử dụng tên miền quốc gia .vn nộp theo năm (12 tháng)
Đặc biệt, Thông tư có quy định ưu đãi cho một số đối tượng cụ thể, áp dụng từ ngày Thông tư có hiệu lực đến hết 31/12/2025:
- Công dân Việt Nam có độ tuổi từ đủ 18 đến 23 đăng ký sử dụng tên miền “id.vn” chỉ phải nộp phí từ năm thứ 3 trở đi
- Doanh nghiệp mới thành lập (trong vòng 1 năm) và hộ kinh doanh đăng ký tên miền “biz.vn” chỉ phải nộp phí từ năm thứ 3 trở đi
4.2. Quy định về địa chỉ IP
Đối với địa chỉ IP, Thông tư quy định:
- Lệ phí đăng ký sử dụng địa chỉ IP nộp 1 lần khi đăng ký
- Phí duy trì sử dụng địa chỉ IP nộp theo năm, với ngày nộp phí được thiết lập cố định cho mỗi tổ chức
Thông tư cũng đề cập đến trường hợp đặc biệt khi tổ chức đăng ký sử dụng đồng thời cả IPv4 và IPv6:
- Nếu cùng mức sử dụng: chỉ nộp phí cho một loại địa chỉ IP
- Nếu khác mức sử dụng: nộp phí cho loại địa chỉ IP có mức thu cao nhất
4.3. Quy định về số hiệu mạng
Đây là điểm mới quan trọng trong Thông tư 10/2025/TT-BTC. Theo đó:
- Lệ phí đăng ký và phí duy trì sử dụng số hiệu mạng chỉ áp dụng cho mỗi số hiệu mạng từ số hiệu mạng thứ 3 trở lên
- Đối với tổ chức đã được phân bổ, cấp số hiệu mạng trước ngày Thông tư có hiệu lực, thực hiện nộp phí duy trì từ ngày Thông tư có hiệu lực
5. Quản lý và sử dụng phí, lệ phí
Thông tư quy định cơ chế quản lý và sử dụng phí, lệ phí như sau:
- Tổ chức thu lệ phí nộp toàn bộ số tiền lệ phí thu được vào ngân sách nhà nước (ngân sách trung ương)
- Tổ chức thu phí được để lại 85% số tiền phí thu được, nộp 15% vào ngân sách nhà nước
- Phần phí được để lại sẽ được sử dụng để chi cho việc cấp đăng ký và quản lý, duy trì phát triển hoạt động tên miền quốc gia .vn, địa chỉ IP Việt Nam, số hiệu mạng
Cơ chế này nhằm đảm bảo nguồn lực cho hoạt động quản lý tài nguyên Internet, đồng thời góp phần vào ngân sách nhà nước.
6. Phân tích và đánh giá
6.1. Những điểm mới và tác động tiềm tàng
Thông tư 10/2025/TT-BTC có một số điểm mới quan trọng so với khung pháp lý trước đây:
Thứ nhất, mở rộng phạm vi điều chỉnh bao gồm cả số hiệu mạng. Điều này phản ánh xu hướng phát triển của hạ tầng mạng tại Việt Nam và nhu cầu quản lý hiệu quả hơn các tài nguyên Internet.
Thứ hai, có các quy định ưu đãi cho một số đối tượng cụ thể như thanh niên, doanh nghiệp mới thành lập và hộ kinh doanh. Chính sách này có thể thúc đẩy việc sử dụng tên miền quốc gia .vn trong các nhóm đối tượng này, góp phần phát triển không gian mạng Việt Nam.
Thứ ba, quy định rõ ràng hơn về cách thức xử lý trong các trường hợp đặc biệt như chuyển nhượng quyền sử dụng tên miền, thay đổi tên chủ thể, đăng ký sử dụng đồng thời IPv4 và IPv6.
6.2. Hàm ý chính sách
Thông tư 10/2025/TT-BTC có một số hàm ý chính sách quan trọng:
- Tăng cường quản lý tài nguyên Internet: Với việc bổ sung quy định về số hiệu mạng và làm rõ quy trình quản lý các tài nguyên Internet, Thông tư giúp tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.
- Thúc đẩy chuyển đổi số: Các chính sách ưu đãi đối với một số đối tượng cụ thể cho thấy mục tiêu khuyến khích sử dụng tài nguyên Internet, góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam.
- Bảo đảm bền vững tài chính: Cơ chế phân bổ phí thu được (85% để lại cho tổ chức thu phí, 15% nộp ngân sách) giúp đảm bảo nguồn lực cho hoạt động quản lý và phát triển tài nguyên Internet, đồng thời đóng góp vào ngân sách nhà nước.
7. Kết luận
Thông tư 10/2025/TT-BTC đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện khung pháp lý về quản lý tài nguyên Internet tại Việt Nam. Với phạm vi điều chỉnh mở rộng và các quy định cụ thể hơn, Thông tư góp phần tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước đối với tài nguyên Internet, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của hạ tầng số tại Việt Nam.
Tuy nhiên, để đánh giá đầy đủ tác động của Thông tư, cần có những nghiên cứu sâu hơn sau khi Thông tư chính thức có hiệu lực (từ ngày 03/5/2025). Các nghiên cứu trong tương lai có thể tập trung vào phân tích tác động thực tế của chính sách này đối với các đối tượng khác nhau, cũng như so sánh với các mô hình quản lý tài nguyên Internet tại các quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới.
Tài liệu tham khảo
- Bộ Tài chính (2025). Thông tư số 10/2025/TT-BTC ngày 19 tháng 3 năm 2025 quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí duy trì sử dụng tài nguyên Internet, lệ phí phân bổ, cấp tài nguyên Internet.
- Bộ Tài chính (2023). Thông tư số 20/2023/TT-BTC ngày 13 tháng 4 năm 2023 quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí duy trì sử dụng tên miền và địa chỉ Internet, lệ phí đăng ký sử dụng tên miền quốc gia “.vn” và lệ phí đăng ký sử dụng địa chỉ Internet (IP).
- Chính phủ (2024). Nghị định số 147/2024/NĐ-CP ngày 09 tháng 11 năm 2024 của Chính phủ quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng.
- Quốc hội (2023). Luật Viễn thông ngày 24 tháng 11 năm 2023.
- Quốc hội (2015). Luật Phí và lệ phí ngày 25 tháng 11 năm 2015.
