Tòa án Giải quyết Tranh chấp có Thỏa thuận Trọng tài

I. TỔNG QUAN VỀ THẨM QUYỀN GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP

1.1. Khái niệm và Nguyên tắc Cơ bản

Thỏa thuận trọng tài là thỏa thuận của các bên tranh chấp về việc đưa tranh chấp của họ ra giải quyết tại trọng tài thay vì tòa án nhà nước. Theo quy định tại Điều 6 Luật Trọng tài Thương mại 2010, thỏa thuận trọng tài có thể được thể hiện dưới dạng điều khoản trọng tài trong hợp đồng hoặc thỏa thuận trọng tài riêng biệt.

Nguyên tắc ưu tiên trọng tài: Khi có thỏa thuận trọng tài hợp pháp, các bên có nghĩa vụ giải quyết tranh chấp tại trọng tài. Tòa án chỉ có thẩm quyền trong những trường hợp pháp luật quy định cụ thể.

1.2. Cơ sở Pháp lý Điều chỉnh

Luật Trọng tài Thương mại 2010: Quy định chi tiết về thỏa thuận trọng tài, thẩm quyền của trọng tài và các trường hợp ngoại lệ.

Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015: Quy định thẩm quyền của tòa án đối với các tranh chấp có thỏa thuận trọng tài.

Nghị định 63/2011/NĐ-CP: Hướng dẫn chi tiết thi hành Luật Trọng tài Thương mại.

II. CÁC TRƯỜNG HỢP TÒA ÁN CÓ THẨM QUYỀN GIẢI QUYẾT

2.1. Thỏa thuận Trọng tài Không hợp pháp

2.1.1. Thiếu các Yếu tố Bắt buộc

Theo Điều 7 Luật Trọng tài Thương mại 2010, thỏa thuận trọng tài phải có các nội dung:

Ý chí của các bên đưa tranh chấp ra giải quyết tại trọng tài
Tên trọng tài giải quyết tranh chấp hoặc phương thức lựa chọn trọng tài
Loại tranh chấp đưa ra giải quyết tại trọng tài

Hậu quả pháp lý: Nếu thỏa thuận trọng tài thiếu một trong các yếu tố trên, thỏa thuận được coi là không hợp pháp và tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp.

2.1.2. Vi phạm Điều kiện về Hình thức

Thỏa thuận trọng tài phải được thể hiện bằng văn bản. Trường hợp thỏa thuận bằng lời nói hoặc các hình thức khác không được pháp luật công nhận sẽ không có hiệu lực pháp lý.

2.2. Tranh chấp Không thuộc Phạm vi Trọng tài

2.2.1. Tranh chấp Không được Phép Giải quyết bằng Trọng tài

Điều 4 Luật Trọng tài Thương mại 2010 quy định các tranh chấp không được giải quyết bằng trọng tài:

Tranh chấp về hôn nhân và gia đình: Ly hôn, nuôi con, chia tài sản chung của vợ chồng
Tranh chấp lao động: Các tranh chấp giữa người lao động và người sử dụng lao động
Tranh chấp hành chính: Tranh chấp giữa cá nhân, tổ chức với cơ quan hành chính nhà nước
Tranh chấp về phá sản: Các vụ việc thuộc thẩm quyền của tòa án trong thủ tục phá sản
Tranh chấp yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời

2.2.2. Tranh chấp có Yếu tố Hình sự

Khi tranh chấp dân sự có dấu hiệu của tội phạm, tòa án có thẩm quyền độc quyền để xem xét cả yếu tố hình sự và dân sự.

2.3. Các Trường hợp Đặc biệt khác

2.3.1. Một Bên không Tham gia Thủ tục Trọng tài

Theo Điều 44 Luật Trọng tài Thương mại 2010, nếu một bên từ chối tham gia thủ tục trọng tài mà không có lý do chính đáng, bên còn lại có quyền yêu cầu tòa án giải quyết.

2.3.2. Trọng tài từ chối Thụ lý

Khi trọng tài từ chối thụ lý vụ việc vì các lý do:

Thỏa thuận trọng tài không rõ ràng
Tranh chấp không thuộc thẩm quyền của trọng tài
Các bên không thống nhất về thủ tục trọng tài

2.3.3. Hết Thời hiệu Giải quyết tại Trọng tài

Theo quy định tại Điều 58 Luật Trọng tài Thương mại 2010, nếu thủ tục trọng tài không được tiến hành trong thời hạn quy định và không có thỏa thuận gia hạn, tòa án có thể nhận thụ lý vụ việc.

III. QUY TRÌNH PHÁP LÝ VÀ THỦ TỤC THỰC HIỆN

3.1. Xác định Thẩm quyền của Tòa án

3.1.1. Nghĩa vụ Kiểm tra của Tòa án

Theo Điều 179 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, khi nhận được đơn khởi kiện, tòa án có nghĩa vụ:

Kiểm tra xem tranh chấp có thỏa thuận trọng tài hay không
Đánh giá tính hợp pháp của thỏa thuận trọng tài
Xem xét liệu tranh chấp có thuộc phạm vi được giải quyết bằng trọng tài

3.1.2. Quyết định Thụ lý hoặc Không thụ lý

Tòa án sẽ ra quyết định:

Thụ lý: Nếu xác định có thẩm quyền theo các trường hợp đã phân tích
Không thụ lý: Nếu có thỏa thuận trọng tài hợp pháp và tranh chấp thuộc phạm vi trọng tài

3.2. Thủ tục Khiếu nại Quyết định của Tòa án

3.2.1. Quyền Khiếu nại của Các Bên

Các bên có quyền khiếu nại quyết định thụ lý hoặc không thụ lý của tòa án cấp sơ thẩm lên tòa án cấp phúc thẩm trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được quyết định.

3.2.2. Thủ tục Xem xét Khiếu nại

Tòa án cấp phúc thẩm có thẩm quyền: