Từ ngày 1 tháng 6 năm 2025, một bước ngoặt quan trọng trong lĩnh vực quản lý thuế và hiện đại hóa hoạt động kinh doanh cá thể chính thức có hiệu lực. Theo quy định tại Nghị định số 70/2025/NĐ-CP của Chính phủ, khoảng 270.000 hộ kinh doanh trên toàn quốc sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền và chuyển sang phương thức kê khai thuế theo hình thức mới.
Con số này không chỉ là một thống kê khô khan. Đây là minh chứng cho một cuộc cách mạng thầm lặng đang diễn ra trong cách thức kinh doanh của hàng trăm nghìn hộ gia đình Việt Nam. Riêng trên địa bàn Hà Nội, ước tính có hơn 39.000 hộ kinh doanh nằm trong diện chịu tác động trực tiếp từ chính sách này.
Cơ sở pháp lý và yêu cầu bắt buộc
Đối tượng áp dụng và thiết bị công nghệ
Nghị định 70/2025/NĐ-CP quy định rõ ràng: các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên mỗi năm bắt buộc phải sử dụng máy tính tiền tích hợp phần mềm kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.
Điều đáng chú ý là tính linh hoạt trong lựa chọn thiết bị. Hộ kinh doanh có thể sử dụng máy vi tính, điện thoại thông minh, máy tính bảng (iPad) hoặc thiết bị chuyên dụng, miễn là đảm bảo kết nối và truyền dữ liệu hóa đơn theo thời gian thực về hệ thống quản lý của ngành thuế.
Sự linh hoạt này phản ánh hiểu biết sâu sắc của nhà làm chính sách về thực tế kinh doanh đa dạng của các hộ kinh doanh nhỏ. Từ quầy tạp hóa góc phố đến cửa hàng thời trang hiện đại, mọi mô hình kinh doanh đều có thể tìm được giải pháp công nghệ phù hợp với khả năng tài chính và trình độ kỹ thuật của mình.
Yêu cầu về thông tin hóa đơn
Hóa đơn điện tử được khởi tạo từ máy tính tiền cần bao gồm đầy đủ các trường thông tin bắt buộc:
Thông tin cơ bản:
- Thông tin người bán: Tên, địa chỉ, mã số thuế
- Thông tin hàng hóa, dịch vụ: Tên mặt hàng, đơn giá, số lượng, tổng tiền
- Thời điểm lập hóa đơn, mã số xác thực của cơ quan thuế
- Thông tin người mua: Tên, địa chỉ, mã số thuế, số định danh cá nhân hoặc số điện thoại (chỉ ghi khi có yêu cầu cụ thể từ người mua)
Yêu cầu đặc biệt cho thuế GTGT:
Đối với tổ chức hoặc cá nhân áp dụng phương pháp khấu trừ thuế giá trị gia tăng (GTGT), hóa đơn cần thể hiện rõ:
- Giá trị chưa bao gồm thuế
- Mức thuế suất áp dụng
- Tiền thuế GTGT phải nộp
- Tổng giá thanh toán có thuế
Những yêu cầu này không chỉ đảm bảo tính minh bạch mà còn tạo ra một hệ thống dữ liệu thống nhất, giúp cả doanh nghiệp và cơ quan quản lý có cái nhìn chính xác về hoạt động kinh tế.
Hệ thống thuế suất mới – Rõ ràng và phân loại chi tiết
Từ thời điểm áp dụng chính sách mới, hộ kinh doanh phải kê khai và nộp thuế trên cơ sở doanh thu, với mức thuế suất được phân loại rõ ràng theo ngành nghề:
Phân loại thuế suất theo ngành nghề
Bán buôn, bán lẻ hàng hóa: thuế suất 1,5% doanh thu – mức thuế tương đối nhẹ nhàng, phù hợp với đặc thù ngành thương mại có tỷ suất lợi nhuận thấp.
Dịch vụ, xây dựng không bao nguyên vật liệu: từ 2% đến 10% – bao gồm các lĩnh vực như cho thuê nhà, kho bãi, tư vấn kỹ thuật. Mức thuế cao hơn phản ánh tỷ suất lợi nhuận cao hơn của ngành dịch vụ.
Sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn hàng hóa, xây dựng có bao nguyên vật liệu: từ 1,5% đến 4,5% – cân bằng giữa đặc thù có chi phí nguyên vật liệu cao và tính chất sản xuất, tạo ra giá trị gia tăng.
Hoạt động kinh doanh khác: thuế suất 3% – mức thuế chuẩn cho các hoạt động chưa được phân loại cụ thể.
Tầm quan trọng của việc phân loại chính xác
Việc phân loại đúng nhóm ngành và xác định đúng mức thuế suất có vai trò quyết định trong việc tuân thủ pháp luật thuế và tránh bị xử phạt hành chính do khai báo sai hoặc thiếu thông tin. Đây không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Mục tiêu chiến lược – Hướng tới nền kinh tế minh bạch
Tăng cường minh bạch và chống thất thu
Theo đánh giá của các chuyên gia ngành thuế và quản lý kinh doanh, việc áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền là một trong những bước tiến quan trọng để tăng cường tính minh bạch, chống thất thu thuế và chuẩn hóa dữ liệu kế toán – hóa đơn trong khu vực hộ kinh doanh.
Chính sách này không chỉ mang lại lợi ích cho ngân sách nhà nước mà còn tạo ra môi trường kinh doanh công bằng hơn. Khi tất cả các hộ kinh doanh đều phải tuân thủ các quy định minh bạch như nhau, sự cạnh tranh không lành mạnh thông qua việc trốn thuế sẽ được hạn chế đáng kể.
Cơ hội hiện đại hóa cho doanh nghiệp nhỏ
Chính sách này đồng thời mở ra cơ hội để các hộ kinh doanh nhỏ từng bước tiếp cận các phương thức quản trị hiện đại. Việc sử dụng công nghệ trong quản lý hóa đơn và kê khai thuế sẽ giúp các hộ kinh doanh:
- Nâng cao hiệu quả kinh doanh through automated processes and real-time data tracking
- Minh bạch hóa dòng tiền giúp chủ kinh doanh có cái nhìn chính xác về tình hình tài chính
- Dễ dàng mở rộng quy mô khi đã có hệ thống quản lý số hóa cơ bản
Thách thức và cơ hội trong thời đại số
Thách thức đối với hộ kinh doanh truyền thống
Đối với nhiều hộ kinh doanh nhỏ, đặc biệt là những hộ đã quen với phương thức kinh doanh truyền thống, việc chuyển đổi sang hệ thống số hóa có thể gặp một số khó khăn:
- Chi phí đầu tư ban đầu cho thiết bị và phần mềm
- Thời gian học tập và làm quen với công nghệ mới
- Lo ngại về bảo mật thông tin và an toàn dữ liệu
Cơ hội phát triển trong tương lai
Tuy nhiên, những thách thức này sẽ nhanh chóng được bù đắp bởi những lợi ích lâu dài:
Giảm thiểu sai sót: Hệ thống tự động giúp giảm thiểu các lỗi tính toán và ghi chép thủ công.
Tiết kiệm thời gian: Việc kê khai thuế và quản lý tài chính trở nên nhanh chóng và chính xác hơn.
Dễ dàng tiếp cận vốn: Với hệ thống tài chính minh bạch, các hộ kinh doanh sẽ dễ dàng hơn trong việc tiếp cận các nguồn vốn từ ngân hàng và các tổ chức tài chính.
Mở rộng thị trường: Khả năng kết nối với các nền tảng thương mại điện tử và thanh toán số sẽ giúp mở rộng thị trường tiềm năng.
Kết luận – Bước đệm cho tương lai
Nghị định 70/2025/NĐ-CP không chỉ là một quy định pháp luật đơn thuần mà là một phần của chiến lược lớn nhằm hiện đại hóa nền kinh tế Việt Nam. Việc số hóa quản lý hộ kinh doanh từ ngày 1/6/2025 đánh dấu một bước chuyển quan trọng, từ nền kinh tế truyền thống sang nền kinh tế số.
Để đảm bảo việc triển khai thành công, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, các nhà cung cấp công nghệ và cộng đồng hộ kinh doanh. Đặc biệt, việc tuyên truyền, hướng dẫn và hỗ trợ kỹ thuật cho các hộ kinh doanh trong giai đoạn chuyển đổi sẽ là yếu tố quyết định sự thành công của chính sách này.
