Năm 2025 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong hệ thống pháp luật giao thông Việt Nam với việc có hiệu lực Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ 2024 và Luật Đường bộ 2024. Cùng với đó, Nghị định 168/2024/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính cũng chính thức được áp dụng từ ngày 1/1/2025, mang đến nhiều thay đổi đáng kể.
Tổng quan về Luật Giao thông 2025
Từ ngày 01/01/2025, Luật Trật tự An toàn Giao thông Đường bộ 2024 và Luật Đường bộ 2024 chính thức có hiệu lực, thay thế cho Luật Giao thông đường bộ 2008. Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 bao gồm 9 Chương và 89 Điều, trong khi Luật Đường bộ bao gồm 6 Chương, 86 Điều.
Phạm vi điều chỉnh rõ ràng hơn
- Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ 2024: Quy định về quy tắc, phương tiện, người tham gia giao thông đường bộ, chỉ huy, điều khiển, tuần tra, kiểm soát, giải quyết tai nạn giao thông
- Luật Đường bộ 2024: Quy định về hoạt động đường bộ và quản lý nhà nước về hoạt động đường bộ
Những điểm mới nổi bật trong Luật Giao thông 2025
1. Thay đổi hệ thống giấy phép lái xe
Từ năm 2025 giấy phép lái xe sẽ tăng lên 15 hạng là A1, A, B1, B, C1, C, D1, D2, D, BE, C1E, CE, D1E, D2E, DE, còn hiện nay theo Luật Giao thông đường bộ 2008 là 13 hạng.
Thay đổi quan trọng:
- Hạng A1 mới cấp cho người lái xe mô tô từ trên 50 phân khối đến 125 phân khối
- Hạng A mới cấp cho người lái xe mô tô trên 125 phân khối
- Hạng B1 mới không còn cấp cho người lái xe ô tô như bằng B1 hiện nay mà sẽ cấp cho người lái xe mô tô 3 bánh
2. Điều chỉnh độ tuổi lái xe
Tuổi tối đa của người lái xe ô tô chở người (kể cả xe buýt) trên 29 chỗ (không kể chỗ của người lái xe), xe ô tô chở người giường nằm là đủ 57 tuổi đối với nam, đủ 55 tuổi đối với nữ, tăng so với quy định cũ.
3. Hệ thống trừ điểm giấy phép lái xe
Mỗi giấy phép lái xe sẽ có 12 điểm/năm để đánh giá mức độ tuân thủ luật lệ giao thông của người lái xe. Điều này là một cơ chế hoàn toàn mới, giúp quản lý hiệu quả hơn việc chấp hành pháp luật giao thông.
Cách thức hoạt động:
- Mỗi lần vi phạm sẽ bị trừ điểm tương ứng
- Nếu còn điểm trong năm, giấy phép lái xe sẽ được phục hồi lại đủ 12 điểm vào năm sau
- Trường hợp bị trừ hết điểm trong một năm, lái xe sẽ không được phép điều khiển phương tiện giao thông theo loại giấy phép đã đăng ký
4. Quy định mới về chở người
Bổ sung thêm trường hợp được “tống 3” (tức trên xe có tổng cộng 3 người) là chở người già yếu hoặc người khuyết tật. Đây là sự điều chỉnh nhân văn, phù hợp với thực tế xã hội.
5. Cải tiến trong kiểm định khí thải
Đối với các xe máy, xe gắn máy có thời gian tính từ năm sản xuất đến 05 năm, chủ xe không phải nộp hồ sơ và không phải mang xe đến cơ sở đăng kiểm để kiểm định khí thải. Cục Đăng kiểm sẽ cấp chứng nhận dựa trên dữ liệu hệ thống.
6. Ứng dụng công nghệ trong quản lý
VNeTraffic là ứng dụng giao thông trên thiết bị di động dành cho công dân do Bộ Công an quản lý, vận hành, hỗ trợ nhiều chức năng:
- Thông báo tước quyền sử dụng giấy phép
- Gửi thông báo phạt nguội bằng phương thức điện tử
- Cập nhật thông tin phương tiện vi phạm
Nghị định 168/2024: Tăng mạnh mức xử phạt
Nghị định 168/2024/NĐ-CP chính thức có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2025, thay thế Nghị định 100/2019/NĐ-CP với nhiều thay đổi về mức phạt.
Một số mức phạt đáng chú ý:
Đối với ô tô:
- Vượt đèn đỏ: Mức phạt mới lên đến 18-20 triệu đồng (mức cũ là 4-6 triệu đồng)
- Lùi xe trên cao tốc: có thể bị phạt đến 40 triệu đồng
- Dừng, đỗ xe sai quy định trên cao tốc: Mức phạt mới lên đến 14 triệu đồng
Đối với xe máy:
- Vượt đèn đỏ: bị phạt 4-6 triệu đồng (mức phạt cũ là 800 nghìn – 1 triệu đồng)
- Chở theo 02 người trên xe: phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng
- Lạng lách, đánh võng: Phạt tiền từ 8-10 triệu đồng
Mục tiêu của việc tăng mức phạt
Mục tiêu chính của việc tăng mạnh mức phạt theo Nghị định 168 nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về giao thông, từ đó góp phần giảm thiểu tai nạn, ùn tắc và tình trạng coi thường pháp luật, “nhờn luật” hiện nay.
Phân loại đường bộ mới
Luật Đường bộ bổ sung quy định phân loại đường bộ theo chức năng phục vụ, bao gồm: đường chính, đường nhánh, đường gom, đường bên, đường dành cho giao thông công cộng, đường nội bộ, đường dành riêng cho người đi bộ.
Theo cấp quản lý: Bổ sung đường thôn trong phân loại đường bộ theo cấp quản lý nhằm phát triển kết cấu hạ tầng giao thông nông thôn, bao gồm: quốc lộ, đường tỉnh, đường huyện, đường xã, đường thôn, đường đô thị, đường chuyên dùng.
Những hành vi bị nghiêm cấm mới
Luật cũng bổ sung quy định nghiêm cấm đối với hành vi: lập điểm đón, trả khách, bốc dỡ hàng hóa trái quy định của pháp luật; lắp đặt, tháo dỡ, di chuyển, điều chỉnh, che khuất báo hiệu đường bộ trái quy định của pháp luật.
Quy định về giáo dục giao thông
Trẻ em mầm non, học sinh của cơ sở giáo dục phổ thông, cơ sở giáo dục nghề nghiệp sẽ được giáo dục kiến thức pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Ngoài ra, học sinh THPT, cơ sở giáo dục nghề nghiệp còn được hướng dẫn kỹ năng lái xe gắn máy an toàn.
Tác động đối với người dân
Những nhóm đối tượng cần đặc biệt lưu ý:
Tài xế chuyên nghiệp:
- Cần nắm rõ các quy định mới về phân hạng giấy phép lái xe
- Tuân thủ nghiêm ngặt để tránh bị trừ điểm
Người dân thành phố:
- Cần cập nhật các quy định mới về dừng đỗ xe
- Chú ý đến hệ thống phạt nguội qua camera
Người mới học lái xe:
- Cần học theo chương trình mới phù hợp với Luật 2025
- Hiểu rõ hệ thống 12 điểm để tránh vi phạm
Kết luận
Luật Giao thông 2025 không chỉ là sự cập nhật pháp lý mà còn thể hiện quyết tâm xây dựng nền giao thông văn minh, an toàn. Theo thông tin từ Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, 9 tháng đầu năm 2024, toàn quốc xảy ra 17.836 vụ tai nạn giao thông, làm chết 8.114 người, bị thương 13.385 người, cho thấy tính cấp thiết của việc tăng cường xử lý vi phạm.
Để thích ứng với luật mới, người dân cần:
- Cập nhật kiến thức về các quy định mới
- Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật giao thông
- Sử dụng ứng dụng VNeTraffic để theo dõi thông tin liên quan
Luật Giao thông 2025 hướng đến mục tiêu giảm thiểu tai nạn giao thông, xây dựng văn hóa giao thông an toàn và văn minh cho toàn xã hội.