Công tác quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình luôn gắn liền với việc ban hành và áp dụng hệ thống định mức dự toán xây dựng. Tuy nhiên, trong thực tiễn thi công, nhiều trường hợp định mức được công bố trước đó không còn phù hợp, gây khó khăn cho quá trình thiết kế, dự toán và đấu thầu. Để tháo gỡ vướng mắc, Bộ Xây dựng đã chính thức sửa đổi, bổ sung nhiều định mức nhằm bảo đảm tính khả thi và phù hợp hơn với thị trường thiết bị, công nghệ thi công hiện nay.
Vướng mắc từ định mức cũ
Trong hệ thống định mức xây dựng cơ bản ban hành kèm Thông tư số 12/2021/TT-BXD ngày 31/8/2021, Bộ Xây dựng đã quy định mã hiệu định mức AC.23200 về công tác nhổ cừ Larsen bằng búa rung 170 kW. Đây là thiết bị có công suất rất lớn, đòi hỏi yêu cầu kỹ thuật cao, đồng thời lại không phổ biến trên thị trường trong nước.
Thực tế cho thấy, số lượng nhà thầu sở hữu loại thiết bị này rất hạn chế. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu cạnh tranh trong đấu thầu, khó khăn cho các đơn vị khi lập dự toán và triển khai công trình. Trong khi đó, các công tác thi công khác, như đóng cọc bê tông dự ứng lực (DUL) SW1000, chỉ cần sử dụng búa rung 50 kW – mức công suất phổ biến hơn, dễ thuê mướn và đáp ứng yêu cầu kỹ thuật trong hầu hết các dự án.
Chính vì vậy, việc duy trì định mức sử dụng búa rung 170 kW đã bộc lộ những bất cập, không còn phù hợp với điều kiện thi công thực tế, ảnh hưởng đến tiến độ và chi phí đầu tư xây dựng.
Quyết định điều chỉnh của Bộ Xây dựng
Trước những phản ánh từ thực tiễn, ngày 30/5/2025, Bộ Xây dựng đã ban hành Thông tư số 08/2025/TT-BXD về việc sửa đổi, bổ sung một số định mức xây dựng tại Thông tư số 12/2021/TT-BXD.
Theo đó, Bộ đã chính thức loại bỏ mã hiệu định mức AC.23200 – nhổ cừ Larsen bằng búa rung 170 kW và thay thế bằng mã hiệu AC.23400 – nhổ cừ Larsen bằng búa rung 60 kW. Việc thay đổi này đánh dấu bước điều chỉnh quan trọng, nhằm đưa định mức xây dựng tiệm cận hơn với điều kiện thực tế thi công tại Việt Nam, đồng thời mở rộng khả năng tiếp cận cho nhiều nhà thầu, giúp tăng tính cạnh tranh, minh bạch trong hoạt động đấu thầu.
Cơ sở pháp lý để điều chỉnh
Bộ Xây dựng khẳng định, việc lập và quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình phải tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật. Trong trường hợp định mức dự toán xây dựng đã được ban hành nhưng không phù hợp với yêu cầu kỹ thuật, điều kiện hoặc biện pháp thi công, chủ đầu tư và đơn vị tư vấn lập dự toán được phép áp dụng khoản 4 Điều 21 Nghị định số 10/2021/NĐ-CP ngày 9/2/2021 của Chính phủ để điều chỉnh.
Bên cạnh đó, phương pháp xác định và điều chỉnh định mức dự toán được thực hiện theo hướng dẫn tại Phụ lục III Thông tư số 13/2021/TT-BXD, đã được sửa đổi, bổ sung tại Phụ lục III Thông tư số 01/2025/TT-BXD ngày 22/01/2025. Các quy định này tạo hành lang pháp lý rõ ràng, giúp chủ đầu tư và tư vấn có cơ sở linh hoạt trong việc lập dự toán, bảo đảm vừa tuân thủ pháp luật vừa đáp ứng thực tiễn.
Ý nghĩa đối với hoạt động xây dựng và đấu thầu
Việc loại bỏ định mức về búa rung 170 kW và thay thế bằng thiết bị có công suất phổ biến hơn mang nhiều ý nghĩa tích cực:
-
Giảm khó khăn cho nhà thầu: Các nhà thầu không còn bị giới hạn bởi yêu cầu về thiết bị hiếm có, từ đó mở rộng khả năng tham gia dự án, đặc biệt với những doanh nghiệp vừa và nhỏ.
-
Tăng tính cạnh tranh, minh bạch trong đấu thầu: Khi nhiều nhà thầu có đủ năng lực tham gia, quá trình lựa chọn sẽ công bằng, minh bạch hơn, tránh tình trạng “độc quyền thiết bị”.
-
Tiết kiệm chi phí đầu tư: Thiết bị búa rung công suất vừa phải, dễ tìm trên thị trường, giúp giảm chi phí thuê mướn hoặc đầu tư máy móc, từ đó tiết kiệm ngân sách cho chủ đầu tư và nhà nước.
-
Bảo đảm tiến độ thi công: Việc áp dụng thiết bị phổ biến giúp tránh nguy cơ đình trệ do thiếu máy móc phù hợp, bảo đảm tiến độ và chất lượng công trình.
Yêu cầu tuân thủ đồng bộ các quy định pháp luật
Dù được trao quyền điều chỉnh định mức khi cần thiết, các chủ thể tham gia xây dựng vẫn phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định hiện hành. Hoạt động đấu thầu cần thực hiện theo đúng Luật Đấu thầu và các văn bản liên quan, đồng thời bảo đảm sự phối hợp đồng bộ với pháp luật về xây dựng và quản lý chi phí.
Việc thay đổi định mức không chỉ là điều chỉnh kỹ thuật đơn thuần mà còn góp phần nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư công, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh và bền vững cho thị trường xây dựng.
Hướng tới hệ thống định mức “mở” và linh hoạt
Trong bối cảnh khoa học công nghệ thi công ngày càng phát triển, Bộ Xây dựng nhấn mạnh định hướng xây dựng hệ thống định mức “mở”, có khả năng cập nhật và điều chỉnh linh hoạt theo thực tiễn. Điều này không chỉ đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước mà còn hỗ trợ nhà thầu, chủ đầu tư chủ động áp dụng các giải pháp kỹ thuật và công nghệ mới.
Thực tế cho thấy, định mức dự toán là công cụ quan trọng để tính toán chi phí, xác định giá gói thầu, dự toán công trình. Nếu định mức lạc hậu hoặc xa rời thực tế, sẽ tạo ra những “nút thắt” trong triển khai dự án. Vì vậy, việc Bộ Xây dựng kịp thời rà soát, sửa đổi và bổ sung là bước đi cần thiết để nâng cao hiệu quả quản lý, đồng thời khẳng định cam kết đồng hành cùng sự phát triển của ngành xây dựng.
Việc điều chỉnh định mức xây dựng, cụ thể là thay thế búa rung 170 kW bằng búa rung 60 kW trong công tác nhổ cừ Larsen, thể hiện nỗ lực của Bộ Xây dựng trong việc đưa chính sách vào sát thực tế thi công. Đây không chỉ là sự thay đổi mang tính kỹ thuật, mà còn góp phần thúc đẩy tính minh bạch, cạnh tranh trong đấu thầu, giảm chi phí đầu tư và bảo đảm tiến độ công trình.
Về lâu dài, việc duy trì cơ chế cập nhật định mức linh hoạt, kịp thời sẽ giúp hệ thống pháp luật về xây dựng tiếp tục hoàn thiện, hỗ trợ các chủ thể trong ngành triển khai dự án hiệu quả, an toàn và bền vững.
